शुक्रवार, १६ जून, २०२३

तू

तू
*****
तू चांदण्याचे गाणे 
तू मनीचे तराणे 
तू जोंधळ्याचे दाणे
टपोर ग ॥
तू आंब्याचा मोहर 
तू पिकलेले बोर 
तू अपार मधुर 
करवंद ॥
तू पायवाट लाल 
जाते सांभाळत तोल 
तुझ्या चढणीचा डौल  
अवखळ ॥
तू भिजलेले झाड 
तू भरलेला आड 
तू तुफानाचे द्वाड 
वारे तेज ॥
तू जीवनाची ओल
तू काळजात खोल 
तू मृदुल मवाळ
शब्द माझे ॥

🌾🌾🌾
© डॉ.विक्रांत प्रभाकर तिकोणे 
https://kavitesathikavita.blogspot.com 
☘☘☘☘☘

गुरुवार, १५ जून, २०२३

अधिक देखणे तरी निरंजन पाहणे भावार्थ

अधिक देखणे तरी निरंजन पाहणे  भावार्थ
********************************
अधिक देखणे तरी निरंजन पाहणे योगीराज विनविणे मना आले वो माय ।
या जगात जे पहायचे ते पाहिले, जे जाणायचे ते जाणले, आता हे जग आणि त्याच्या पलीकडे काय आहे.तर हे जे पाहायचे आहे ते काय आहे? तर ते निरंजन आहे !  निरंजन म्हणजे ज्याला काजळी नाही असे तत्व प्रकाशमान तेजस्वी ज्ञानस्वरूप किंवा आपले निज स्वरूप ते हे निरंजन !त्याला आपण ज्ञान असेही म्हणू शकतो, तर ते पहायचे मनी आले आहे
त्यासाठी ज्ञानदेव योगीराज श्री निवृत्ती देवांना विनवणी करीत आहेत 

देह बळी देऊनी साधीली म्यां साधनी तेणे समाधान मज जोडले वो माय ।
ज्ञानदेव महाराज म्हणत आहेत की हे ज्ञान ही स्थिती प्राप्त होण्यासाठी मी देहबळी दिला आहे. देह बळी देणे म्हणजे देहात्म भावाचा बळी देणे. मी शरीर आहे, हा भाव सोडणे ,सुटणे देह बळी देणे म्हणजे गुरु सेवा करता करता सेवेचा परमावधी गाठणे, देह बळी देणे म्हणजे ममत्व सुटणे. तर हे असे साधन मी केले आहे असे महाराज सांगत आहेत आणि ते पुढे म्हणतात की त्यामुळे मला अतिव समाधान लाभले आहे समाधान अशी  स्थिती आहे की जिथे हवे पणाचा अंत झालेला असतो आणि नको पणही अस्तित्वात नसते. आपले अस्तित्व आणि त्या भोवती जी परिस्थिती असते त्यात मन निवांत बसलेले असते ,निवांत झालेले असते. तो निवांतपणा कशानेही ढवळत नाही.

अनंगपण फिटले माया छंदा साठवले सकळ देखिले आत्मस्वरूप वो माय ।
महाराज पुढे म्हणतात की या साधनेमुळे माया छंदात साठवलेले माझे अनंगपणा सुटले 
अनंग म्हणजे ज्याला अंग नाही असा. अनंग म्हणजे कामदेवही, म्हणजेच आपल्या अनंत  कामना , वासना , इच्छा हे देह नसूनही आपल्यात आहेत धन कीर्ती यांची हाव हे अनंगाचे विस्तारित रूप आहे आणि या अनंग पणाचा उद्भव मायेमुळे होतो. अर्थात मायेच्या नादी लागल्यामुळे होतो. ते अनंगपण मायेच्या छंदासकट सुटले, त्यामुळे मला आत्मरूपाचे संपूर्ण दर्शन झाले,ते सकळा ठाई ते वसलेले दिसले

चंदन जेवी भरला अस्वस्थ फुलला तैसा म्या
देखिला निराकार वो माय ।
ज्ञानदेव महाराज म्हणतात मी तो निराकार पाहिला निराकार आणि पाहणे हे बोलणेच विरुद्धार्थी आहे. तर मग तो मी पाहिला हे कसे? तर जसा चंदन जसा सुगंधाने भरून जातो आणि अश्वस्थ पानांनी भरून जातो तसा मी हा निराकार पाहिला आहे. चंदनात चंदनाचा गंध ओतप्रोत भरतो, कणकणात घमघमात सुटतो,त्याच्यामधला तो गंध तो फक्त अनुभवतो. अश्वस्थ जेव्हा हिरव्या कोवळ्या पानांनी बहरून येतो ,पान नि पान लसलसत असते, झळाळत असते ,चैतन्याची पखरण करत असते, त्याच्याकडे पाहताना देहभान उरत नाही त्याचे ते बहरणे त्याच्या नकळत होते. व तो असतो ते केवळ फुलणे होऊन असतो, ते फक्त अनुभवणे असते. तसे हे निराकार पाहणे, हे फक्त अनुभवणे आहे आणि हे ज्ञान झाल्यावर हा अनुभव आल्यावर पुढे. .

पुरे पुरे आता प्रपंच पाहणे निजानंदी राहणे स्वरूपी वो माये ।
मनाची अशी स्थिती होते व ते मन म्हणते की आता पुरे हे जग , हा प्रपंच, या जगाचे ज्ञान, या जगाचा अनुभव, जणू त्याचा मनाला वीट येतो. ते अर्थशून्य वाटते. तो जो निजानंद आहे तो जो आत्मस्वरूपाचा आनंद आहे त्यातच कायम बुडून राहावे ही मनाची अवस्था होते.

ऐसा ज्ञानसागर रखुमादेवीवरु विठ्ठली निर्धारू म्या देखिला वो माय ।
ज्ञानदेवांना हा जो अनुभव झाला आहे, तो निर्गुण निराकाराचा ,चैतन्याचा ,परब्रम्हाचा आहे .परंतु ज्ञानदेव महाराज त्या ज्ञानाला ,सगुणात आणत आहेत आणि निर्धारपूर्वक सांगत आहेत , तो मी पाहिलेला ,जाणलेला ज्ञानसागर म्हणजे दुसरे तिसरे कोणी नसून रखुमादेवीवर विठ्ठलच आहे.

भावार्थ.
डॉक्टर विक्रांत प्रभाकर तिकोणे

बुधवार, १४ जून, २०२३

वाम मार्ग

वाममार्ग
*******
दोनचार या पैशासाठी ईमान विकू नका कुणी
पचेल तोवर पचेलही मग घाला घालीन कुणी ॥

चोरावरती मोर होऊनी नका करू आत्मवंचना फेडावे ते लागेल कधी त्यातून सुटका नच कुणा ॥

कमवायला वरचा पैसा अधिकारीही बनतो कुणी त्याहून प्रशस्त राजमार्ग आक्रमितो राजकारणी ॥

हा पैसा जनता नि देशाचा कुण्या इमानी हाताचा 
काढून घास घासा मधला वाटा दिधला सरकारचा

चवली त्यातली खाऊ नका नरक द्वार उघडू नका 
सांगे कळकळीने विक्रांत वाम मार्गास लागू नका ॥
🌾🌾🌾
© डॉ.विक्रांत प्रभाकर तिकोणे 
https://kavitesathikavita.blogspot.com 
☘☘☘☘☘

मंगळवार, १३ जून, २०२३

पाहताना पाऊस

 

पाहतांना पाऊस
**************

पाहतांना पाऊस मी 
पाऊस होऊन जातो 
जगतो थेंब थेंब ते 
भान हरवून जातो 

ते आभाळ दाटताच
डोळ्यात स्वप्न जागते 
तनमना गोंजारून 
मजला कुशीत घेते 

मी होतो रे तृण पाते 
मी होतो झाड वडाचे 
मी होतो इवले ओढे 
वा पात्र महानदीचे 

ते पाणी खाचरातले 
किवा घरात शिरले 
भेदून छत्री इवली 
देहास बिलगलेले 

त्या हृदयाशी धरतो
मी पाऊस गाणी गातो
मंडुकोपनिषद जणू  
एक नवे आळवतो

ते जगणे त्या क्षणाचे
त्या नाव सुख असते 
सांगीतल्या विन कुणी
जीवास माझ्या कळते

🌾🌾🌾
© डॉ.विक्रांत प्रभाकर तिकोणे 
https://kavitesathikavita.blogspot.com 
☘☘☘☘☘

सोमवार, १२ जून, २०२३

कौर सिस्टर

कौर सिस्टर 
*********
आपल्या मनावर 
आपल्या चांगुलपणावर 
आपल्या प्रामाणिकपणावर 
ठाम विश्वास असलेली 
आपल्या कर्तव्यदक्षतेचा 
अभिमान असलेली 
आपल्या नियमिततेशी 
तडजोड न करणारी 
या सर्वातून निर्माण होणाऱ्या 
गर्व आणि दंभाला 
पायाखाली ठेवणारी 
कौर सिस्टर 

सर्वांशी प्रेमाने वागूनही 
नियमाप्रमाणे काम करूनही 
क्वचित कोणी त्यांना 
टोचले  तर दुखावले तर 
सात्विक संतापाने 
त्या घटनेला त्या व्यक्तीला 
भिडणारी बेधडक स्वाभिमानी 
रणरागिणी कौर सिस्टर

कुठलेही काम छोटे नसते 
असे लोक म्हणतात 
पण  ते इवले तरीही  
कष्ट साध्य काम 
त्या सहज करून दाखवतात
त्या हे वाक्य  जणू जगतात

रुग्णालयाचे प्रत्येक काम 
ते स्वतःचे समजतात
त्यासाठी कुठल्याही ऑफिस चे
इंजिनीयरच्या केबिनचे 
दरवाजे ठोठावायला त्यांना 
कमीपणा वाटत नाही

ती त्यांची कामावर असलेली प्रीती कामगाराविषयी असलेल्या स्नेह 
आणि कष्ट करण्याची तयारी 
या गोष्टी त्या जन्मजातच 
घेऊन आल्या आहेत असे वाटते

 वरवर तिखट बोलणारी 
कधी खरडपट्टी काढणारी 
त्यांची वाणी 
स्वतःसाठी  कधीच काही मागत नाही 
मैत्रिणीशी मोकळेपणा 
आळशासोबत द्वाडपणा 
नाठाळाशी तापटपणा 
अन्यायाशी प्रतिकार करत 
आहे त्याचा स्वीकार करत 
जीवनावर  प्रेम करत 
आपल्या ड्युटीला सादर होतात
सदैव वरिष्ठांचा आदर करतात

या अशा अनेक गुणांनी युक्त 
कौर सिस्टर 
आमच्या  हॉस्पिटलमध्ये 
जवळजवळ पूर्ण सर्विस 
त्यां करीत राहिल्या 
मी त्यांना गेली वीस वर्षे तरी ओळखतो 
या वीस वर्षात 
कशाशी तडजोड न करता 
आपली नेकी आणि सत्व
आपले कर्तव्यनिष्ठा न हरवता 
भर प्रवाहात 
प्रवाहाची भीती न बाळगता
प्रवाहात उभे राहत 
जगणारी उर्मी म्हणजे काय
ते दाखवणारी व्यक्ती म्हणजे
कौर सिस्टर 

अन अशी दृष्टी असलेल्या
प्रत्येक व्यक्तीसाठी  त्या 
प्रेरणास्त्रोत आहेत
त्यांना पाट्या टाकणारी 
माणसं आवडत नाहीत 
त्या स्वतःही कधी पाट्या टाकत नाहीत
त्यांना खोटं बोलणारी 
माणसं आवडत नाहीत 
त्या स्वतःही कधी खोटं बोलत नाहीत
 त्यांना राजकारण आवडत नाही 
राजकारणीही आवडत नाही 
त्यांना फक्त माणुसकी 
माणूस धर्म हेच प्रिय आहे 

त्यांच्या रोखठोक स्वभावामुळे 
कधी गैरसमज होतात 
कधी प्रियजन दुरावतात 
पण जे त्यांना जाणतात 
ते पुन्हा त्यांच्याजवळ येतात 
त्या आहेत 
कणखर पण मऊ  
तापट पण प्रेमळ 
कठोर पण स्नेहळ 

तर आता त्यांना आले आहे प्रोमोशन 
त्या रुग्णालयातून जाणार 
पण त्यांच्या जाण्याने 
रुग्णालयाची प्रचंड हानी होणार
माझी तर होणारच
पण त्यांच्या नवीन पदावर  चालल्यात 
प्रमोशन वर चालल्यात
म्हणून त्यांना शुभेच्छा देतो 
आणि त्या नवीन ठिकाणीही 
त्या आपला छाप उमटवणारच 
यात शंका नाही
ऑल द बेस्ट सिस्टर 
*****
🌾🌾🌾
© डॉ.विक्रांत प्रभाकर तिकोणे 
https://kavitesathikavita.blogspot.com 
☘☘☘☘☘

प्रभू बा

प्रभू बा 
******

आज मज भेटली रे  मूर्तीमंत भगवती 
खोळ बुंथी पांघरुनी आली जी मनुष्याकृती ॥

 चैतन्याची दिव्य ज्योत अवतरे भू वरती 
मंत्र मुग्ध झाले चित्त हालती ना नेत्र पाती ॥

ते मंद मोहक हास्य निर्मळ प्रेमळयुक्त 
ते बोल नीट मोजके ऐकून तोषती भक्त ॥

डोईस शोभते वस्त्र गळ्यात रुळे रुद्राक्ष 
नासिके चमके नथ पाझरती स्नेह अक्ष ॥

ते तेज तपाचे मुखी ते हस्त आशिष देती 
भेटली गंगा मजसी पातलो भाग्य मी किती ॥

मी मागितले आशिष होऊ दे दीप प्रदीप  
अंतरात खोल जात रंगावे या साधनेत ॥

मग उंचावून हात वदे माय ते होईल 
विक्रांत होय कृतार्थ भेटले प्रसाद फळ ॥

🌾🌾🌾
© डॉ.विक्रांत प्रभाकर तिकोणे 
https://kavitesathikavita.blogspot.com 
☘☘☘☘☘

रविवार, ११ जून, २०२३

पाऊस ऐकतांना

पाऊस ऐकतांना
*******
ऐकतांना पाऊस मी 
देहात माझ्या नसतो 
तो नाद ओंकारागत 
खेचून मजला नेतो 

ते नसे टपटपणे 
पानांचे सळसळणे 
कौलांच्या छपराखाली 
लय एक वा धरणे

तो पडता रव कानी 
निशब्द जग हे होते 
हृदयाच्या तालासंगे 
विश्वच स्पंदित होते 

ते वारे ओले गंभीर 
सोसाटत वाहणारे 
होत एकरूप श्वासी 
चिद आकाशात विरे 

हे नाद अनुसंधान 
केल्या वाचून घडते 
ते द्वार महासुखाचे 
मजसाठी उघडते

🌾🌾🌾
© डॉ.विक्रांत प्रभाकर तिकोणे 
https://kavitesathikavita.blogspot.com 
☘☘☘☘☘

वृक्ष वंश उच्छेद

वृक्ष वंश उच्छेद ********* जळताच झाड मन विद्ध होते  तोडताच झाड मन कळवळते  एकेक झाडात लक्षावधी जीव  राहतात प्रेमाने करुनिया गाव  ...